Wykorzystanie i udostępnienie lokalnych zasobów Zbiornika Sudety na cele turystyczne
Natura 2000
Ostoja Nietoperzy
Gór Sowich
Slider

Natura 2000 Ostoja Nietoperzy Gór Sowich

Powierzchnia: 21324.9 ha. Kod obszaru: PLH020071. Na terenie obszaru stwierdzono 3 gatunki nietoperzy z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

OPIS OBSZARU

Obszar obejmuje większość pasma Gór Sowich. Zawiera 16 cennych obiektów - miejsc zimowania nietoperzy w Górach Sowich.

WYSTĘPOWANIE GATUNKU

Głównie stare sztolnie: obiekty: Sokolec Sztolnia w Bystrzycy Górnej Jugowice I, II i III Włodarz Srebrna Sztolnia koło Walimia Rzeczka Soboń Osówka, Osówka II Rościszów - budynek komunalny Sztolnia za Domem Ani Sztolnia w Podlesiu Augustyna w Kamionkach Sztolnia na Chałupą I i (II) w Kamionkach. Obszar obejmuje także siedliska przyrodnicze, m. in. kompleks cennych łąk Glinno-Zagórze i wyspowe stanowisko boru górnoreglowego na Wielkiej Sowie i rozproszone płaty innych siedlisk – tak wyznaczone granice obejmują również obszar żerowiskowy dla kolonii rozrodczej nietoperzy.

WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE

Zgodnie z Kryteriami wyboru schronień nietoperzy do ochrony w ramach polskiej części sieci Natura 2000, obszar uzyskał 82 punkty, co daje podstawy do włączenia go do sieci Natura 2000. Na terenie obszaru stwierdzono 3 gatunki nietoperzy z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Kolonia rozrodcza nocka dużego w Rościszowie to jedno z największych letnich znanych zgrupowań tego gatunku w Polsce. Obszar obejmuje również żerowisko nietoperzy.
Siedliska przyrodnicze: m. in cenny kompleks łąk Glinno-Zagórze, wyspowe stanowisko boru górnoreglowego na Wielkiej Sowie, priorytetowe lasy zboczowe.

ZAGROŻENIA

Włamania do zamkniętych obiektów, również w czasie zimy, penetracja i niepokojenie zimujących zwierząt, palenie ognisk wewnątrz obiektów, zmiany mikroklimatu podczas okresu hibernacji nietoperzy, turystyka w okresie hibernacji. Brak szczelin i zakamarków umożliwiających ukrycie się nietoperzom, remont dachu przeprowadzony w niewłaściwym terminie, likwidacja kolonii nietoperzy, uszczelnienie strychu.

STATUS OCHRONNY

Park Krajobrazowy Gór Sowich.

4.6. DOKUMENTACJA - ŹRÓDŁA DANYCH

Gottfried T., Szkudlarek R., Paszkiewicz R., Cieślak M 2003 Chiropterofauna Gór Sowich -zimowe stanowiska nietoperzy.
Nietoperze 4(1) 61-74

Pender K. 1975 Zbiorowiska leśne Gór Sowich Acta Univ. Wrat., Prace Bot. 269, 20 1-74
Nocek Duży

Nocek duży (Myotis myotis)



Jest to duży nietoperz o masie ciała ok. 25 g. Ma szeroki jasnobrązowy pysk i duże uszy z koziołkiem zakończonym czarna kropką ( koziołek ( łac. tragus) to płatek skórny znajdujący się w otworze usznym). Futro na grzbiecie nocka jest brązowe a spód ciała beżowy. Skrzydła ma szerokie o brązowawej błonie. Jego tereny łowieckie charakteryzują się otwartym dostępem do podłoża. Preferuje lasy liściaste i mieszane o słabo porośniętym dnie. Poluje też na łąkach, pastwiskach i polach, zwłaszcza gdy są świeżo skoszone.

Latem najchętniej zasiedla strychy i wieże a także przypory dużych mostów. Samce znakują swoje kryjówki wydzieliną gruczołów policzkowych. Można łatwo rozpoznać te miejsca po czarnych przebarwieniach na stropie jaskini lub belce. Zimę spędza zwykle w sztolniach, jaskiniach i bunkrach. Nocek duży poluje  w szybkim zwrotnym locie, zwykle na niewielkiej wysokości, z głową i uszami skierowanymi ku dołowi. Gdy na podstawie szelestów zidentyfikuje jakiegoś owada, zawisa w locie i uderza na ofiarę. Zdobycz najpierw przykrywa skrzydłami a następnie łapie pyskiem kierując się dobrze rozwiniętym węchem. Preferuje ofiary zachowujące się stosunkowo  głośno, toteż najczęściej chwyta duże chrząszcze, pająki i wije. Średnia długość życia tego gatunku to 3-5 lat a najstarszy udokumentowany wiek to 25 lat.

Nocek Bechsteina (Myotis bechsteinii)

Jest to średniej wielkości nietoperz o masie ciała ok. 10 g. Jego cechą charakterystyczna są wyjątkowo długie uszy. Mają one 9 – 11 poprzecznych fałdów i nie łączą się ze sobą. Futro na grzbiecie ma brązowe lub czerwonobrązowe, a spód ciała jasnobeżowy lub szary. Skrzydła są szerokie, jasnoszare. Jest to typowy nietoperz lasów bukowych strefy umiarkowanej. Występuje głównie w lasach liściastych i mieszanych od nizin do siedlisk wysokogórskich. Kryjówki ma w dziuplach drzew, pęknięciach pnia, a także w skrzynkach dla ptaków i dla nietoperzy. Zimuje najczęściej w dziuplach. Polowanie w locie odbywa się na wysokości kilku metrów, tuż nad roślinnością. W starych lasach bez podszytu nocek poluje w pobliżu podłoża, albo w koronach drzew.

Nietoperze te są zwrotne, mogą latać bardzo powoli i zawisać w powietrzu. Często zbierają ofiary z przedmiotów, np. z liści. Pokarm nocka Bechsteina składa się przede wszystkim ze stawonogów zamieszkujących dno lasu, zwłaszcza owadów, które można zlokalizować na podstawie wydawanych przez nie odgłosów. Średnia długość życia tego gatunku to 8 – 10 lat, a najstarszy udokumentowany wiek to 21 lat. Zagrożeniem dla tego nietoperza jest stosowanie pestycydów w lasach, a także intensywna gospodarka leśna, związana z usuwaniem starych i martwych drzew. Nocek Bechsteina przelatuje bardzo nisko nad terenami otwartymi, a także nad drogami, wskutek tego jest wystawiony na znaczne niebezpieczeństwo. Dla ochrony tego gatunku ważne jest prowadzenie gospodarki leśnej z ograniczeniem stosowania pestycydów, unikanie fragmentacji siedlisk przez drogi, oraz ochrona obszarów godowych.
Nocek Bechsteina

Mopek (Barbastella barbastellus)

Jest to średniej wielkości nietoperz o masie ciała ok. 10 g. Ma krótki, zaokrąglony pysk , brązowo- czarna skórę i ciemne jedwabiste futro. Końce włosów głównie na grzbiecie są białawe, toteż nietoperz wydaje się przyprószony bielą. Szerokie, trapezowate, skierowane do przodu i połączone ze sobą uszy, ze szpiczasto zakończonym koziołkiem ( koziołek ( łac. tragus) to płatek skórny znajdujący się w otworze usznym). Siedliskiem mopka są lasy różnego typu, a także ogrody i zakrzewienia. Jego letnie kryjówki znajdują się pod odstającą korą drzew oraz w szczelinach pni . W budynkach wykorzystuje przestrzenie za parapetami i elewacjami. Korzysta także ze płaskich skrzynek dla nietoperzy. Zimuje ukryty za korą drzew, ale także w jaskiniach, sztolniach, nieużywanych tunelach kolejowych, kamieniołomach, szczelinach skalnych i ruinach. W czasie snu zimowego masa ciała mopka spada nawet o 37 %.

Mopek z kryjówki wylatuje o zmierzchu i poluje blisko roślinności, tuż nad koronami drzew, a także pod nimi . Jego pokarm stanowią małe motyle nocne, a także muchówki i niewielkie chrząszcze. Średnia długość życia mopka to 8 – 10 lat, a najstarszy udokumentowany wiek to 22 lata. Zagrożeniem dla tego nietoperza jest stosowanie pestycydów w lasach, co powoduje znaczną redukcję bazy pokarmowej tego gatunku. Intensywna gospodarka leśna, związana z usuwaniem starych i martwych drzew, także może być przyczyną zagrożenia. Dla ochrony tego gatunku ważne jest zaniechanie chemicznego zwalczania owadów w lasach, ekstensywna gospodarka leśna z pozostawieniem martwych i starych drzew, zachowanie lub odtworzenie zwartych kompleksów leśnych oraz ochrona kolonii w budynkach.
Mopek